Gdy zaczynasz swoją przygodę z inwestycjami na rynkach finansowych, na początku najważniejsza jest właściwa filozofia. Do tego ustal jakiego kodeksu inwestycyjnego będziesz się trzymał w chwili, w której będziesz podejmował decyzje o kupnie bądź sprzedaży.
Weź przykład z najlepszych inwestorów długoterminowych: Warren Buffet, Peter Lynch czy Ray Dalio. Żaden krótkoterminowy traider czy spekulant nie był blisko tym legendom pod względem net worth.
Przyjrzyjmy się zatem jakie cechy łączą tych najlepszych.
1. Zasada numer jeden Warrena Buffeta mówi: „Nigdy nie trać pieniędzy”
Ta zasada jest bez wątpienia najważniejszą spośród wszystkich. Dlaczego? Ponieważ łatwiej jest zrobić zysk niż odrobić stratę. A im większe straty poniesiesz, tym trudniej będzie wypracować odpowiedni zysk.
Załóżmy, że chcesz zainwestować £10,000. Gdy po wrzuceniu tej kwoty na rynki stracisz 10% całej wartości inwestycji, ponosisz stratę £1,000. Aby ją odrobić, musisz ulokować pozostałe £9,000 tak, aby Twój zysk wyniósł 11%. W tym wypadku różnica procentowa pomiędzy zyskiem a stratą nie brzmi tak źle, w końcu to tylko 1%. (10% straty vs 11% potrzebnego zysku).
Wyobraź sobie jednak, że zamiast 10% straciłeś 30%...
Abyś mógł wrócić do punktu wyjścia, czyli oryginalnych £10,000, przy 30% stracie musisz teraz wygenerować 43% zysku!!. Abyś zrozumiał skalę przedsięwzięcia, weź pod uwagę, że Warren Buffet, co roku generuje „tylko” 30% zysku, czyli o 13% mniej ty teraz potrzebujesz na odrobienie strat. Skoro najlepszy inwestor, jaki chodził po ziemi, nie jest w stanie wypracować średnio większego zysku niż 30%, to wiesz, że taka strata jest kolosalna i bardzo trudno będzie ja odrobić w przyszłości.
Podsumowując zasadę pierwszą, w decyzjach o inwestowaniu powinieneś zadać sobie dwa pytania:
- Czy istnieje szansa, że mogę na tym stracić?
- W najgorszym scenariuszu, jaki procent straty mogę ponieść?
2. Zasada numer dwa Warrena Buffeta mówi: „Nigdy nie zapomnij zasady numer 1”
Ta zasada powtórzona jest nie bez powodu. Warren niezmiennie =]podkreśla, jak istotne jest, aby nigdy nie tracić zainwestowanych pieniędzy. W celu rozwinięcia tego punktu przygotowałem tabelę, która pokazuje kogoś, kto inwestuje na rynkach £10,000 i na poszczególnych szczeblach ujawnia, ile zysku potrzebne jest do odrobienia strat.
Przypomnę, że w punkcie pierwszym pisaliśmy, jak kolosalną stratą dla inwestora jest 30%. Przyjmując to, w tabeli podkreślony został na żółto poziom 20%, który stanowi granicę, której inwestor nie powinien przekroczyć (patrz tabela 2.0, linia 2 - 20% straty względem 25% zysku), gdyż odrobienie wyższych strat staje się niezwykle trudne i pojawia się przepaść inwestycyjna. Poziom 20% może być ustawiony jako „Stop/Loss” na platformie brokerskiej.
3. W decyzjach o zakupie akcji najważniejsza jest ich wycena
W 1985 roku, gdy Warren Buffet po raz pierwszy wystąpił w telewizji, był wart tylko 500 milionów dolarów (dziś jego wartość określa się na 106 miliardów dolarów, a wartość jego firmy Berkshire Hathaway przekracza 600 miliardów). Podczas tego wystąpienia powiedział, że gdy kupujesz rzeczy znacznie poniżej ich wartości i kupujesz je w większych ilościach, w zasadzie nie tracisz pieniędzy (ang. If you buy things for far below their worth, and you buy a group of them, you basically don’t lose money).
Możemy wiec jasno wnioskować, że zasada numer 3 mówi: w decyzjach o zakupie akcji najważniejsza jest ich wycena, a jeśli firma jest obecnie sprzedawana znacznie poniżej jej prawdziwej wartości, powinieneś kupować je w dużych ilościach. Nie sposób stracić jeśli jej prawdziwa wartość wychodzi poza cenę, jaką oferuje obecnie rynek.
4. Inwestuj tylko w biznesy, które rozumiesz
Co to znaczy, że rozumiesz biznes? Nie tylko dobrze rozumiesz księgi firmy (które same w sobie są wyzwaniem), ale ponadto dokładnie rozumiesz model biznesowy firmy. Wiesz, kto jest ich klientem, co obecnie sprzedają, czy biznes opiera się na sprzedaży jednego produktu, który może zostać ponownie sprzedany w przyszłości, lub czy firma sama w sobie jest dobrze zdywersyfikowana.
Gdy pomyślisz o firmie Amazon, co przychodzi Ci na myśl? Kto jest ich klientem ? Czy wiesz dokładnie, czym zajmuje się ich biznes?
Powinieneś wiedzieć, że ta korporacja jest większa, niż się początkowo wydaje. Choć jest najbardziej znana jako globalny sklep internetowy, to Amazon możesz uznać za holding, który uzyskuje znaczny profit z serwisów takich jak:
- Amazon Web Services — oferujący wysokiej jakości rozwiązania hostingowe dla firm,
- Amazon Basics — który produkuje i sprzedaje swoje własne produkty, takiej jak półki, ładowarki czy ramki do zdjęć
- Amazon Music — oferujący subskrypcję na muzykę (usługa podobna do Apple Music czy Spotify), którą możesz synchronizować ze smart speakerem
- Amazon Alexa — smart assistant
Innymi firmami należącymi do holdingu są Amazon Robotics, Amazon Games, Amazon Prime czy Amazon Fresh.
Ale to nie koniec. Amazon również wykupuje inne firmy, między innymi MGM, hollywoodzkiego producenta filmów z lwem w logo, który dał światu filmy jak: James Bond, Władca Pierścieni czy Rocky.
Inne firmy, które zostały wykupione przez holding to Ring, czy Wholefoods.
Warto dodać, że dodatkowo Amazon otrzymuje przychód z reklam na swojej stronie e-commercowej (to te ogłoszenia z podpisem sponsored)
To nas sprowadza do pytania: kto jest klientem Amazona?
- Osoba, która ceni sobie dobry serwis ponad najniższą cenę (amazon.com)
- Osoba, która lubi od czasu do czasu obejrzeć dobry film (Amazon Prime oraz MGM)
- Ktoś, kto idzie na zakupy do supermarketu i chce uporać się szybko z płatnością bez konieczności wykładania wszystkich produktów z koszyka na taśmę i po raz kolejny z taśmy do torby (Amazon Fresh i Amazon go)
- Programista, który oferuje swoim klientom niezawodny hosting (AWS)
- Czy gracz ceniący sobie dodatki i zniżki w grach (Amazon Games).
5. Inwestuj w firmy z powracającymi klientami
Jeśli firma sprzeda produkt raz, a później długo nic, to ciężko liczyć, aby przynosiła stały, regularny profit. Weźmy na przykład firmę produkująca samochody. Czy tego rodzaju biznes po sprzedaży dopiero co wyprodukowanego nowego modelu samochodu ma pukającego do drzwi klienta, który chce kupić drugie auto już po roku?
Aktualnie nie, ale wierze, że z czasem auta elektryczne z całą swoją technologią i wymyślnymi wyświetlaczami będą nam oferować różnego rodzaju subskrypcje, które pomogą producentom aut w pozyskiwaniu stałego profitu.
Tesla jest jednym z pionierów tej technologii i oferuje na czas pisania artykułu (06.2022) subskrypcję o nazwie „Premium Connectivity” za $9.99 miesięcznie. Sądzę, że z czasem stanie się to normą rynkowa i pojawi się więcej opcji na pozyskanie stałego dochodu nawet u producentów aut, którzy tradycyjnie czekali na kolejną sprzedaż latami.
Popatrzmy jeszcze na przykłady firm, które w swoim portfolio ma Warren Buffet. Przeważająco to biznesy, które polegają na powracających sprzedażach.
W skład portfolio Buffeta i jego holdingu Berkshire wchodzi:
- Duracel, popularna marka baterii
- Gillette firma zajmująca się sprzedażą drogich żyletek oraz pianek do golenia
- Coca Cola, tak — ta Coca Cola
Poza tymi firmami Buffet również posiada inwestycje w fin-techach takich jak firma MasterCard czy różnego rodzaju bankach i firmach ubezpieczeniowych. Ponadto Buffet posiada akcje firmy Blizzard produkującej gry komputerowe (Call of Duty czy serie gier Diablo), oraz akcje firmy Apple.
Prawdopodobnie sam niejednokrotnie wybrałeś produkt z jednej z wymienionych wyżej firm, co czyni Cię powracającym klientem.
6. Myśl jak właściciel
Wielu ludzi myśli, że inwestowanie na giełdzie to gra w kasynie. Nie ma nic bardziej mylnego. Osoby te zapominają całkowicie, że kupując akcje firmy, stają się jej częściowym właścicielem.
Angielskie słowo „share” ma podwójne znaczenie w języku polskim: „akcja” oraz „udział”, gdzie to drugie jest bardziej trafne. Wystarczy, że kupisz wystarczająca ilość udziałów (cząstek firmy), a będziesz jej nowym zarządcą. Kupując nawet niewielką ilość akcji, powinieneś pamiętać, że za każdą akcją ukrywa się firma, oraz że kupując akcje, powinieneś myśleć tak, jakbyś kupował całą firmę.
7. Dywersyfikuj
Ray Dalio założyciel funduszu Bridgewater Associates, jeden z najlepszych inwestorów wszech czasów, który mówi głośno o tym jak ważna jest dywersyfikacja, zaprojektował portfolio o nazwie „na każdą pogodę” (ang. All weatcher portfolio). Portfolio to zostało stworzone, aby minimalizować straty i dostarczać skromny, lecz stopniowo wzrastający przychód z inwestycji przez cały rok. Portfolio Ray Dalio składa się z:
- 30% akcji
- 40% obligacji długoterminowych
- 15% obligacji krótkoterminowych/średnioterminowych
- 7.5% surowców
- 7,5% złota
8. Kupuj tylko wtedy, gdy potrafisz wyjaśnić na kartce papieru, dlaczego inwestujesz w dany biznes
Ta zasada jest prosta — jeśli nie potrafisz na kartce papieru napisać w dwóch zdaniach, dlaczego kupujesz akcje danej firmy, to nie powinieneś jej kupować.
Peter Lynch jeden z najlepszych inwestorów naszych czasów i autor książki pod tytułem „One Up on Wall Street” znany jest z inwestowania w łatwe w zrozumieniu biznesy takie jak Dunkin Donuts. Taki biznes posiada wąską liczbę produktów z solidną marżą i jest łatwy do zrozumienia.
Lynch dodaje, że jeśli nie jesteś w stanie wytłumaczyć 10 latkowi w 2 minuty, dlaczego posiadasz akcje danej firmy, to nie powinieneś jej mieć. Dlatego za każdym razem przed zakupem akcji zapisz sobie na kartce papieru powody, dlaczego zdecydowałeś się na zakup. Nawet gdy coś pójdzie nie po Twojej myśli i inwestycja się nie uda, będziesz miał do czego wrócić i wyciągnąć odpowiednie wnioski.
Pobierz darmowy plik do spisania listy zakupów i sprzedaży swoich akcji
9. Kupuj gdy wszyscy się boją
Warren Buffet powiedział:
„Bój się gdy wszyscy są chciwi, bądź chciwy gdy wszyscy się boją” (ang. be fearful when others are greedy, and greedy when others are fearful).
W swoich przygodach z inwestowaniem na giełdzie możesz spokojnie przyjąć, że w którymś momencie hype na kupowanie się skończy. Wówczas, podczas załamania rynku, będziesz w stanie kupić akcje w większych ilościach ze znaczną przeceną (jeśli miałeś wystarczająco samodyscypliny, aby nie kupować drogich akcji wcześniej).
To brutalne, ale krach na rynku jest świetną okazją do kupna. Załamania rynku jednak nie zdarzają się często. Dlatego gdy pojawia się okazja i znajdziesz dobrą cenę na papierach wartościowych, powinieneś kupować je w dużych ilościach właśnie w tym momencie.
10. Nie musisz robić wielu ruchów na giełdzie, aby otrzymać solidny zwrot z inwestycji
Typowy zarządca funduszu wielokrotnie sprzedaje i kupuje akcje, ponieważ otrzymuje komicje od każdej transakcji. Tym samym pokazuje swojemu klientowi, że fundusz jest aktywnie zarządzany. W końcu nie da się zarabiać, nie robiąc nic, prawda?
Otóż nie.
To właśnie jednorazowy zakup akcji oraz stagnacja w ruchach powoduje, że oczekiwany zwrot może znacznie przewyższyć ten aktywnie zarządzany. Składają się na to dwa główne powody.
Po pierwsze, gdy kupujesz akcje danej spółki i wierzysz, że ta w przyszłości będzie się świetnie rozwijać, to nie powinieneś tracić szybko wiary i sprzedawać jej po miesiącu kiedy pojawił się pierwszy zwrot z inwestycji lub pierwsza oznaka problemu w firmie.
Jest wiele przykładów inwestorów, którzy sprzedali akcje zbyt szybko. Najsłynniejszym z nich jest Ronald Wayne, który był wczesnym inwestorem w firmie Apple. Wayne 1 kwietnia 1976 sporządził kontrakt, który dał mu 10% własności w firmie. Dziś (czerwiec 2022) jego akcje warte byłyby 200 miliardów dolarów. Niestety Wayne, któremu zabrakło cierpliwości, sprzedał swoje akcje za 800 dolarów.
Po drugie, gdy kupujesz i sprzedajesz akcje, pobierana jest opłata transakcyjna. A im więcej takich ruchów zrobisz, tym wyższy poniesiesz koszt. Suma kosztów transakcyjnych dla kogoś, kto wykonuje dużo ruchów (traider, zarządca funduszu lub spekulant) a kogoś, kto tych ruchów wykonuje bardzo mało (inwestor długoterminowy), robi ogromna różnice.
To jak małe, ale szybko kumulujące się straty. A jak wiemy z zasady pierwszej, wszelkiego rodzaju straty ciężko jest odrobić.
Kolejna porcja zasad inwestowania - w częśći 2
21 zasad inwestowania na giełdzie (część 2)
